! Deze pagina is nog in bewerking !

In het Integraal Zorgakkoord (IZA) worden vijf doelgroepen aangewezen waarvoor de ontwikkelingen in gezondheid en toegankelijkheid van zorg nauwlettend gemonitord dienen te worden. Het Zorginstituut heeft hiervoor, samen met IZA-partijen, een Monitor Doelgroepen IZA opgezet.

Het hoofddoel van de Monitor Doelgroepen is te volgen wat de effecten zijn van alle inspanningen op de gezondheid van mensen en de financiële en personele houdbaarheid van het zorgsysteem op de (middel)lange termijn. In lijn met de keuzes van het IZA (Bijlage L) is de monitor is opgebouwd uit vijf doelgroepen:

Mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden

Mensen met psychische problematiek

Mensen met (risico op) hart- en vaatziekten

Mensen met (risico op) kanker

Ouderen met een kwetsbare gezondheid

Voor elk van deze doelgroepen worden een klein aantal indicatoren gekozen die een beeld geven van de kwaliteit en toegankelijkheid van zorg voor die populatie. Hiermee kunnen het Bestuurlijk Overleg IZA en gebruikers in het veld in beeld houden hoe de zorg ervoor staat en of we op de (middel)lange termijn de goede kant op bewegen.

Voor elke doelgroep zijn er één of twee indicatoren die iets zeggen over de prevalentie en incidentie. Daarnaast heeft elke doelgroep een aantal kwaliteits- en toegankelijkheidsindicatoren. Meer informatie hierover is te vinden in het Plan van Aanpak Monitor Doelgroepen IZA . Tevens is er voor elke doelgroep een werkagenda opgesteld met indicatoren die mogelijk relevant kunnen zijn, maar waar meer tijd voor nodig is om uit te zoeken hoe we dit gaan meten.

Regio filter

{@basisbeeld}

Doelgroep mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden

Doelgroep mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden

Resultaten van Nivel onderzoek uit 2021 laten zien dat het percentage mensen met onvoldoende of beperkte gezondheidsvaardigheden in Nederland 24.5% is  (1 op de 4 Nederlanders). Zij hebben problemen met het vinden, begrijpen en toepassen van informatie voor het nemen van gezondheid gerelateerde beslissingen. Informatie en communicatie in zorg en preventie worden nog onvoldoende afgestemd op gezondheidsvaardigheden. Dit werkt door in toegankelijkheid en kwaliteit van zorg die zij ervaren. Uiteindelijk leidt dit tot onwenselijke verschillen in gezondheid en kwaliteit van leven. Denk hierbij aan verschil in algemene gezondheid, gezamenlijke besluitvorming, starten van een behandeling en uitkomsten van de behandeling.

#ses

{#ses}

Prevalentie doelgroep beperkte gezondheidsvaardigheden

Deze kaart toont per gemeente in de geselecteerde regio's de gemiddelde sociaaleconomische status (SES-WOA). De SES-WOA score is voor het eerst bepaald door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS Centraal Bureau voor de Statistiek (Centraal Bureau voor de Statistiek)) op basis van gegevens over financiële welvaart (W), opleidingsniveau (O) en recent arbeidsverleden (A) van de huishoudens in de betreffende regio's. Een hogere score reflecteert een hogere sociaaleconomische status. Meer informatie over de SES-WOA score is te vinden op deze website van het CBS.

#levensverwachting_opleiding

{#levensverwachting_opleiding}

Totale en gezonde levensverwachting naar opleidingsniveau

Deze figuur toont het verschil in jaren tussen de totale en gezonde levensverwachting per opleidingsniveau. De totale en gezonde levensverwachting kunnen ook apart worden getoond door deze te selecteren boven de grafiek.

De totale levensverwachting is het aantal jaren dat een persoon naar verwachting zal leven, onder de aanname van gelijkblijvende leeftijdsspecifieke sterftekansen. De gezonde levensverwachting is het aantal jaren dat een persoon naar verwachting in goede gezondheid zal leven, onder de aanname dat de huidige kansen op sterfte en ongezondheid gelijk blijven. De cijfers hebben betrekking op de vierjaarsperiode 2019-2022.

Mensen met psychische problematiek

Mensen met psychische problematiek

Zoals in het IZA staat beschreven, heeft Nederland een zeer grote groep mensen met psychische klachten: circa 1,4 miljoen mensen met een psychische stoornis in 2019 (op basis van zorggebruik). Recente cijfers uit de NEMESIS-37 laten zelfs zien dat bijna 3,3 miljoen volwassen een psychische aandoening hebben.8 Deze doelgroep is gekozen als te monitoren, omdat dit aantal groeit en de schaarste onder personeel stijgt.

Mensen met (risico op) hart- en vaatziekten

Mensen met (risico op) hart- en vaatziekten

Nederland heeft een zeer grote groep mensen met (het risico op) hart- en vaatziekten: circa 1,9 miljoen mensen. Daarnaast is de verwachting dat dit aantal gaat groeien naar 3 miljoen mensen, door onder andere demografische ontwikkelingen. Hart- en vaatziekten veroorzaken veel ziekenhuisopnames: elke dag worden ongeveer 640 mensen in het ziekenhuis opgenomen vanwege een hart- of vaatziekte. Zo’n 9% van de mensen op de spoedeisende hulp (SEH Spoed Eisende Hulp (Spoed Eisende Hulp)) komt met klachten door hart- en vaatziekten. Aanpassingen van leefstijl op bepaalde risicofactoren kunnen op langere termijn het aantal gevallen van hart- en vaatziekten verminderen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan roken, alcoholconsumptie, overgewicht, beweging en bepaalde voedingsmiddelen.

#complicaties-cea-aaa

{#complicaties-cea-aaa}

Complicaties CEA en AAA

De grafiek toont de ‘textbook outcome’ van twee operaties, namelijk een operatie aan een vernauwing in de halsslagader (carotis-endareriectomie (CEA)) en een operatie aan een verwijding van de buikslagader (abdominaal aorta aneurysma (AAA)).  De twee opties kunnen worden geselecteerd boven de grafiek. ‘Textbook outcome’ is een samengestelde indicator en beschrijft het percentage patiënten zonder ongewenste uitkomst tijdens de operatie en de nazorg.

Leefstijl: roken

Deze twee figuren tonen voor de geselecteerde regio's het percentage rokers. De kaart toont het percentage rokers naar gemeente, dr trendgrafiek toont de ontwikkeling van het percentage roker door de tijd.

Roken refereert naar het percentage personen van 18 jaar en ouder dat de vraag “Rookt u weleens?” beantwoordt met “ja”, exclusief het gebruik van een elektronische sigaret.

#roken_kaart

{#roken_kaart}

#roken_trend

{#roken_trend}

Leefstijl: Alcohol

Deze twee figuren tonen voor de geselecteerde regio's de  status van verschillende leefstijlindicatoren omtrent alcoholgebruik.
Via het menu boven de kaart kunt u een leefstijlindicator kiezen: 'Voldoen aan de alcoholrichtlijn', 'Overmatige drinker', 'Zware drinker'. De trend toont u ontwikkeling door de tijd voor deze indicatoren.
Overmatig drinken betreft het percentage mensen van 18 jaar en ouder dat meer dan 21 glazen alcohol per week (mannen) of meer dan 14 glazen alcohol per week (vrouwen) drinkt.
Zwaar drinken betreft het percentage mensen van 18 jaar en ouder dat minstens één keer per week meer dan vier (vrouwen) of zes (mannen) glazen alcohol op één dag drinkt.
Alcohol gebruik volgens de richtlijn is het percentage personen van 18 jaar en ouder dat geen of maximaal één glas alcohol per dag drinkt.

#alcohol_kaart

{#alcohol_kaart}

#alcohol_trend

{#alcohol_trend}

Leefstijl: gewicht

Deze twee figuren tonen voor de geselecteerde regio's de status van verschillende leefstijlindicatoren omtrent gewicht.
Via het menu boven de kaart kunt u een leefstijlindicator kiezen: 'Overgewicht' of 'Ernstig overgewicht (obesitas)'. De trend toont u ontwikkeling door de tijd voor deze indicatoren.
Overgewicht betreft het percentage personen van 18 jaar en ouder met een Body Mass Index (BMI Body Mass Index. De BMI is een index die de verhouding tussen lengte en gewicht bij een persoon weergeeft. De BMI wordt veel gebruikt om een indicatie te krijgen of er sprake is van overgewicht of ondergewicht. (Body Mass Index. De BMI is een index die de verhouding tussen lengte en gewicht bij een persoon weergeeft. De BMI wordt veel gebruikt om een indicatie te krijgen of er sprake is van overgewicht of ondergewicht.)(Body Mass Index. De BMI is een index die de verhouding tussen lengte en gewicht bij een persoon weergeeft. De BMI wordt veel gebruikt om een indicatie te krijgen of er sprake is van overgewicht of ondergewicht.)) van 25,0 kg/m2 en hoger, gebaseerd op zelf-gerapporteerde lengte en gewicht.
Ernstig overgewicht (obesitas) betreft het percentage personen van 18 jaar en ouder met een Body Mass Index (BMI) van 30,0 kg/m2 en hoger, gebaseerd op zelf-gerapporteerde lengte en gewicht.

#gewicht_kaart

{#gewicht_kaart}

#gewicht_trend

{#gewicht_trend}

Sport en bewegen

Deze twee figuren presenteren het aandeel mensen van 18 jaar en ouder dat sport en beweegt volgens de Beweegrichtlijn en het aandeel dat ten minste een keer per week een sport beoefent, per gemeente in de geselecteerde regio's.
Ook kunt u een keuze maken voor de weergave het percentage personen tussen de 18 en 65 jaar en ouder dat minimaal een deel van het traject naar werk of school lopend, fietsen of allebei aflegt.
De beweegrichtlijn voor volwassenen is als volgt gedefinieerd:

  • Doe minstens 150 minuten per week aan matig intensieve inspanning, zoals wandelen en fietsen, verspreid over diverse dagen. Langer, vaker en/of intensiever bewegen geeft extra gezondheidsvoordeel.
  • Doe minstens tweemaal per week spier- en botversterkende activiteiten, voor ouderen gecombineerd met balansoefeningen.

#sport_bewegen_kaart

{#sport_bewegen_kaart}

#sport_bewegen_trend

{#sport_bewegen_trend}

Mensen met (risico op) kanker

Mensen met (risico op) kanker

Het aantal mensen welke de diagnose kanker krijgt stijgt jaarlijks. In 2019 ging het om ruim 118.000 nieuwe diagnoses en in 2032 zal dit naar verwachting stijging naar 156.000 diagnoses. Dit zal leiden tot een sterke stijging in de zorgkosten voor mensen met kanker. Aanpassingen van leefstijl op bepaalde risicofactoren kunnen op langere termijn het aantal gevallen van kanker verminderen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan roken, alcoholconsumptie, overgewicht, beweging, blootstelling aan uv-straling en bepaalde voedingsmiddelen. Zie een aantal van deze Leefstijlindicatoren hierboven. Daarnaast is het verbeteren van de zorg voor mensen met kanker gewenst om de ervaren kwaliteit van zorg en van leven van deze patiënten te verbeteren.

Ouderen met een kwetsbare gezondheid

Ouderen met een kwetsbare gezondheid

Het IZA benoemt dat het aandeel van mensen in de leeftijd van 65+ zal groeien naar 26 procent in 2040, met vanaf het 75ste levensjaar een sterke stijging in zorgkosten. Om de zorg toegankelijk te houden, is een verbetering noodzakelijk voor ouderen met een kwetsbare gezondheid.

Het begrip ‘kwetsbare gezondheid’ is lastig te definiëren. Eenzaamheid en zelfredzaamheid zijn factoren die invloed hebben op iemands kwetsbaarheid maar deze factoren zijn lastig te meten. Hierdoor is het momenteel niet mogelijk informatie over deze aspecten mee te nemen om voor de definitie van deze doelgroep. Om de doelgroep te definiëren zal daarom het zorgtredenmodel gebruikt worden van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en de NZa.

Het zorgtredenmodel wordt gebruikt om groepen ouderen te analyseren op basis van zorggebruik: van lichte zorg naar zwaardere zorgtypes. Indeling gebeurt op basis van de zwaarste zorg, ook wel de hoogste trede genoemd. Niet alle zorgtreden maken deel uit van de monitor; bijvoorbeeld de Wlz Wet langdurige zorg (Wet langdurige zorg ) is uitgesloten (zorgtrede 6). De leeftijdsgrens van 65 jaar of ouder zal worden aangehouden om de doelgroep te definiëren.

Verantwoording en aanvullende informatie

Meer (praktische) informatie over onderzoeken rondom acute zorg kunt u vinden via de website van het RIVM.

Aanvullende informatie op andere websites

Integraal Zorgakkoord (IZA):  Integraal Zorgakkoord: 'Samen werken aan gezonde zorg' | Rapport | Rijksoverheid.nl

Monitor Doelgroepen IZA: Plan van aanpak Monitor doelgroepen Integraal Zorgakkoord | Publicatie | Zorginstituut Nederland

Vragen?

Voor vragen en opmerkingen neem contact op via info@regiobeeld.nl.