Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) heeft eind 2022 een update uitgevoerd van een eerdere Wlz (Wet langdurige zorg)-raming ter input voor het programma WOZO (Actielijn 4 Wonen en zorg voor ouderen).
Hierbij is een recentere bevolkingsprognose (Primos-2021, ABF Research) gebruikt om een demografische projectie op te stellen van het aantal cliënten dat gebruik maakt van verplichte eigen bijdrage zorg uit de Wet langdurige zorg (Wlz). Daarnaast is een extra variant doorgerekend waarbij ook rekening wordt gehouden met een latere instroom in een instelling omdat de gemiddelde levensverwachting is toegenomen. Deze dynamische rapportage toont de resultaten op nationaal niveau voor de twee varianten. U kunt voor een aantal figuren ook een specifiek zorgzwaartepakket (ZZP (Zorgzwaartepakket)) selecteren voor meer details en in het tweede deel van de rapportage zijn de resultaten ook op regionaal niveau beschikbaar, waaronder de nieuwe Woondeal-regio's.
#vv_wlz_nationaal
Zorggebruik in de Wet langdurige zorg
Het totaal aantal cliënten dat in Nederland gebruik maakt van verpleging of verzorging uit de Wet langdurige zorg (Wlz (Wet langdurige zorg)) was in 2021 {vv_wlz_nationaal.aantal_2021} cliënten . In de standaard demografische projectie zoals ook in het thema Zorggebruik wordt getoond, groeit dit aantal naar {vv_wlz_nationaal.aantal_2031} cliënten in 2031.
In deze basisprojectie is uitgegaan van de totale Wlz-zorg in de sector Verpleging & Verzorging (V&V) zoals geregistreerd door het CAK (Centraal Administratie Kantoor). Het betreft de volgende vormen van zorg:
- Zorg in natura (ZIN) - verblijf
- persoonsgebonden budget (pgb)
- Volledig Pakket Thuis (VPT)
In de CAK-gegevens is ook bekend of een cliënt gebruik maakt van een zogeheten Modulair Pakket Thuis (MPT). Echter, het zorgzwaartepakket (ZZP (Zorgzwaartepakket)) van deze MPT's is niet bekend en daardoor ook niet de sector. Omdat deze raming uitsluitend de V&V-sector betreft, zijn cliënten met een MPT dus buiten beschouwing gelaten.
Wlz-zorggebruik per zorgzwaartepakket (ZZP)
De volgende twee figuren tonen het zorggebruik per zorgzwaartepakket (ZZP (Zorgzwaartepakket)). In de linker figuur is aantal cliënten per ZZP vergeleken voor de jaren 2021 en 2031. Zo is bijvoorbeeld het aantal cliënten dat gebruik maakt van een ZZP VV-4 gestegen van {vv_wlz_nationaal_perzzp.aantal_2021} naar {vv_wlz_nationaal_perzzp.aantal_2031} over een periode van 10 jaar. De ontwikkeling door de tijd heen is als index zichtbaar de rechter figuur. Hierin is duidelijk zichtbaar dat voor de demografische projectie de ontwikkeling per ZZP is geanalyseerd om te komen tot een totale demografische projectie van de Wlz (Wet langdurige zorg)-zorg in Nederland. De volgende ZZP's worden onderscheiden:
- ZZP VV-4: Beschut wonen met intensieve begeleiding en uitgebreide verzorging
- ZZP VV-5: Beschermd wonen met intensieve dementiezorg
- ZZP VV-6: Beschermd wonen met intensieve verzorging en verpleging
- ZZP VV-7: Beschermd wonen met zeer intensieve zorg, vanwege specifieke aandoeningen, met de nadruk op begeleiding
- ZZP VV-8: Beschermd wonen met zeer intensieve zorg, vanwege specifieke aandoeningen, met de nadruk op verzorging/verpleging
Uit beide figuren is duidelijk zichtbaar dat ZZP VV-5 zowel in absolute als relatieve zin het sterkst stijgt.
#vv_wlz_nationaal_perzzp_stand
{#vv_wlz_nationaal_perzzp_stand}
#vv_wlz_nationaal_perzzp
Volledig Pakket Thuis (VPT)
Onderstaande figuren tonen de ontwikkeling van de leveringsvorm VPT. In de eerste figuur is de ontwikkeling van VPT ten opzichte van de overige leveringsvormen zichtbaar. Het aantal cliënten met leveringsvorm VPT neemt sterk toe en is ongeveer verdubbeld in 5 jaar. Het aantal cliënten met de overige leveringsvormen is een stuk minder snel gestegen. De tweede en derde figuur tonen het aandeel VPT als percentage van de totale Wlz (Wet langdurige zorg)-zorg. Hieruit volgt ook weer een sterke toename. Voor ZZP (Zorgzwaartepakket) VV-5 is de groei het sterkst (van {vv_wlz_VPT_percentage_perzzp.aantal_2016} in 2016 tot {vv_wlz_VPT_percentage_perzzp.aantal_2021} in 2021. Voor de hogere ZZP's (VV-7 en VV-8) is het aandeel veel lager en groeit ook niet snel.
#vv_wlz_VPT_groei
{#vv_wlz_VPT_groei}
#vv_wlz_VPT_percentage
{#vv_wlz_VPT_percentage}
#vv_wlz_VPT_percentage_perzzp
{#vv_wlz_VPT_percentage_perzzp}
Prognose levensverwachting van personen van 65 jaar en ouder
Door de vergrijzing en de toegenomen levensverwachting (ook wel dubbele vergrijzing genoemd) stijgt het aantal ouderen tot 2040 zeer sterk. De bovengenoemde bevolkingsprognose houdt hier al rekening mee. Echter, de verwachting is ook dat het aantal gezonde levensjaren toeneemt en dus het moment van instroom in een intramurale instelling ook later plaatsvindt. De figuur hiernaast toont de toename van de levensverwachting van personen van 65 jaar en ouder tot aan 2040. Zo geldt voor zowel mannen als vrouwen die in 2030 65 jaar en ouder zijn dat de levensverwachting een jaar hoger ligt dan personen die nu 65 jaar en ouder zijn.
#vv_wlz_Levensverwachting_65
Varianten
Alders & Schut, 2018[1] beschrijven een methode hoe dit in een landelijke prognose kan worden verwerkt. In deze variant stroomt de populatie het aantal 'gewonnen' jaren later in in een verpleeghuis. Dat impliceert dus dat al deze jaren gezonde levensjaren zijn. In een analyse voor de Global Burden of Disease study is echter beschreven dat leeftijdsspecifieke prevalentiecijfers van dementie naar verwachting stabiel zullen blijven tussen 2019 en 2050 (Nichols et al., 2022[2]), en dat de leeftijd waarop mensen dementie krijgen gemiddeld dus niet hoger wordt. De nieuwe variant geeft dus zeer waarschijnlijk een onderschatting van de daadwerkelijke vraag naar Wlz (Wet langdurige zorg)-zorg. Aan de andere kant bevat de onderliggende bevolkingsprognose van de basisvariant ook de toegenomen levensverwachting. Als personen dan niet later instromen in het verpleeghuis resulteert dit juist weer in een overschatting van de vraag. Er is dus sprake van een bandbreedte tussen de twee varianten waartussen de vraag zal liggen.
Onderstaande figuren tonen de resultaten van de twee varianten voor Wlz-zorg inclusief VPT (linker figuur) en Wlz-zorg exclusief VPT (rechter figuur). Daarnaast kan er een keuze worden gemaakt om de resultaten per ZZP (Zorgzwaartepakket) te analyseren
#vv_wlz_scenarios_inclVPT
{#vv_wlz_scenarios_inclVPT}
#vv_wlz_scenarios_exclVPT
{#vv_wlz_scenarios_exclVPT}
Regio filter
Regionale raming zorggebruik per zorgzwaartepakket (ZZP)
Onderstaande figuren tonen de resultaten van de regionale raming zorggebruik voor Wlz (Wet langdurige zorg)-zorg inclusief VPT (figuur 1 en 2) en Wlz-zorg exclusief VPT (figuur 3 en 4). Daarnaast is het verschil getoond in demografische projectie (figuur 1 en 3) en projecties rekening houdend met toegenomen levensverwachting (figuur 2 en 4). Deze variant houdt rekening met een latere instroom in een instelling omdat de gemiddelde levensverwachting is toegenomen (zie ook varianten).
Totale aantallen zorgzwaartepakketten (ZZP (Zorgzwaartepakket) 1 t/m 10) zijn bepaald per regio, naar alle regionale niveaus die beschikbaar zijn op Regiobeeld.nl en naar de verschillende woondealregio’s. Het betreft steeds de regio van het woonadres van de patiënt. We gaan uit van de gemeentelijke indeling van 2022, ná de samenvoeging van Weesp en Amsterdam. Aantallen worden afgerond naar tientallen en aantallen onder de 10 worden niet geëxporteerd.
#vv_wlz_scenarios_inclVPT_regio_ramingbasis
{#vv_wlz_scenarios_inclVPT_regio_ramingbasis}
#vv_wlz_scenarios_inclVPT_regio_raminglv
{#vv_wlz_scenarios_inclVPT_regio_raminglv}
#vv_wlz_scenarios_exclVPT_regio_ramingbasis
{#vv_wlz_scenarios_exclVPT_regio_ramingbasis}
#vv_wlz_scenarios_exclVPT_regio_raminglv
{#vv_wlz_scenarios_exclVPT_regio_raminglv}
Regionaal aandeel Volledig pakket thuis (VPT)
De grafiek toont het aandeel van de leveringsvorm VPT, binnen de zorgzwaartepakketen 1 t/m 10, voor Nederland en de geselecteerde regio's.
#vv_wlz_VPT_percentage_regio
{#vv_wlz_VPT_percentage_regio}
Verantwoording en aanvullende informatie
Referenties
[1] ‘Trends in ageing and ageing-in-place and the future market for institutional care scenarios and policy implications’, Alders & Schut (2018), Health Economics, Policy and Law.
[2] ‘Estimation of the global prevalence of dementia in 2019 and forecasted prevalence in 2050: an analysis for the Global Burden of Disease Study 2019', Nichols, E., et al. (2022). The Lancet Public Health