Het GALA beschrijft dat per 1 januari 2025 de regionale preventie-infrastructuur tot stand gekomen moet zijn. Hierbij ligt de focus op de samenwerking tussen gemeenten en zorgverzekeraar voor het vormgeven van preventie voor risicogroepen. De regionale afspraken die hierover gemaakt zijn in het regioplan vormen de basis van de preventie-infrastructuur. Het samenwerken rondom de preventie-infrastructuur vindt plaats op het niveau van de VNG Vereniging van Nederlandse Gemeenten (Vereniging van Nederlandse Gemeenten)/ZN Zorgverzekeraars Nederland (Zorgverzekeraars Nederland )-regio.

In het GALA staan verschillende onderdelen beschreven waarover regionale afspraken moeten worden gemaakt, namelijk: 

• Het vaststellen van gezondheidsdoelen.
• De selectie van risicogroepen en patiënten.
• Het organiseren van activiteiten voor de gehele populatie en voor risicogroepen (ten minste de ketenaanpakken).
• Het maken van afspraken over wat regionaal en lokaal wordt opgepakt.
• Het maken van afspraken over de verdeling van verantwoordelijkheden tussen gemeente en zorgverzekeraar.
• Het maken van concrete uitvoeringsafspraken met hulp- en zorgverleners.
• Het maken van afspraken over de coördinatie.
• Het maken van afspraken over evaluatie en rapportage.
• Het maken van financiële afspraken. 

Deze onderdelen zijn in stellingvorm aan gemeenten voorgelegd. Op basis van deze stellingen kan een totaalscore berekend worden wat een beeld geeft van de mate van samenwerkingsafspraken rondom de preventie-infrastructuur. De schaal varieert van 1 (helemaal niet) tot en met 5 (helemaal wel).

In de onderstaande kaart zijn de resultaten weergegeven van deze score van de regionale preventie-infrastructuur. Dit geeft een beeld van de mate waarin regionale afspraken zijn gemaakt tussen gemeenten en zorgverzekeraars rondom preventie en gezondheidsbevordering.

Het GALA beoogt onder andere een beweging naar een meer integrale aanpak van preventie, op zowel landelijk, regionaal, als lokaal niveau. Als indicatie van deze beoogde beweging op lokaal niveau is gekeken in hoeverre binnen gemeenten door verschillende beleidsdomeinen wordt samengewerkt aan de GALA-doelen. Hierbij is gebruikt gemaakt van de maturity-index.

Deze index bestaat uit veertien stellingen die op een 5-puntsschaal gescoord worden, variërend van helemaal niet tot helemaal wel van toepassing. Op basis van de antwoorden op de stellingen is per gemeente een gemiddelde score berekend. Een relatief lage score betekent dat een gemeente meer in de fase zit waarin het beleid vooral wordt vastgelegd in plannen en nota’s, maar nog niet concreet in acties is vertaald. Bij een relatief hoge score is een gemeente bezig met het verankeren van het gezondheids- en preventiebeleid op de lange termijn vanuit een gedeelde visie. 

De onderstaande kaart geeft een overzicht van de mate van samenwerking tussen gemeentelijke beleidsdomeinen bij het werken aan de GALA-doelen (maturity-index).

Het versterken van de sociale basis is een van de zeven thema’s binnen het GALA. Als beoogd resultaat is hierbij opgenomen dat gemeenten een beleidsvisie Sociale Basis opstellen. In deze visie komen thema’s aan de orde als sociale samenhang, mantelzorg, en tegengaan van eenzaamheid. In het GALA is afgesproken dat elke gemeente uiterlijk in 2024 een beleidsvisie op de sociale basis heeft.

In de GALA-monitor is aan gemeenten gevraagd wat de status is van de beleidsvisie ten tijde van de uitvraag. Antwoordcategorieën variëren van  “(Nog) geen plannen voor opstellen” tot “Is klaar”. In het onderstaande kaartje wordt per gemeente gepresenteerd welke status zij hebben aangegeven.

Voor heel Nederland is {gala_sociale_basis_visie.nl_gem_gestart} van de gemeenten, waarvan data bekend is, gestart met een beleidsvisie Sociale Basis.